Việc xóa bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh là một chủ trương mang tính bước ngoặt, được đánh giá là đúng đắn và phù hợp với xu thế phát triển, hướng tới sự minh bạch, công bằng và hiệu quả hơn trong quản lý thuế. Tuy nhiên, việc triển khai cũng đặt ra không ít thách thức.
Nhận xét tích cực:
- Tăng tính minh bạch và công bằng: Thuế khoán, với mức thuế cố định, dễ dẫn đến tình trạng kê khai doanh thu không chính xác, gây thất thu cho ngân sách nhà nước và tạo ra sự bất bình đẳng giữa các hộ kinh doanh. Việc chuyển sang kê khai theo doanh thu thực tế sẽ khắc phục được nhược điểm này, đảm bảo nghĩa vụ thuế tương xứng với kết quả kinh doanh.
- Thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển lành mạnh: Việc minh bạch hóa thuế sẽ tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng hơn, khuyến khích các hộ kinh doanh phát triển bền vững và có trách nhiệm hơn với nghĩa vụ nhà nước.
- Nâng cao hiệu quả quản lý thuế: Cơ quan thuế sẽ có cơ sở dữ liệu chính xác hơn về doanh thu của hộ kinh doanh, từ đó quản lý thuế hiệu quả hơn và giảm thiểu tình trạng “đi đêm”, thỏa thuận ngầm về mức thuế.
- Tạo điều kiện chuyển đổi lên doanh nghiệp: Việc yêu cầu ghi chép sổ sách, sử dụng hóa đơn điện tử sẽ giúp hộ kinh doanh làm quen với các quy trình quản lý tài chính bài bản, tạo tiền đề cho việc chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp trong tương lai.
- Ứng dụng công nghệ vào quản lý thuế: Việc thúc đẩy sử dụng hóa đơn điện tử và các phần mềm kế toán sẽ giúp đơn giản hóa thủ tục kê khai, nộp thuế, tiết kiệm thời gian và chi phí cho cả người nộp thuế và cơ quan quản lý.
Thách thức và lo ngại:
- Tăng gánh nặng hành chính và chi phí: Việc chuyển sang kê khai thuế có thể đòi hỏi hộ kinh doanh phải thực hiện nhiều thủ tục kế toán, hóa đơn, chứng từ phức tạp hơn, đặc biệt đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, trình độ quản lý còn hạn chế. Điều này có thể làm tăng chi phí hoạt động và thời gian tuân thủ.
- Khả năng đáp ứng của hộ kinh doanh: Nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt là các hộ có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận và sử dụng các công cụ như hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, cũng như thiếu kiến thức và kỹ năng về kế toán, thuế.
- Vấn đề VAT đầu vào: Các hộ kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ, ăn uống có thể gặp khó khăn trong việc thu thập hóa đơn VAT đầu vào từ các nhà cung cấp nhỏ lẻ, hộ nông dân, dẫn đến tăng chi phí và phức tạp trong kê khai.
- Lo ngại về sự xáo trộn trong hoạt động kinh doanh: Việc thay đổi phương thức nộp thuế có thể tạo ra sự không ổn định trong hoạt động tài chính của hộ kinh doanh, đặc biệt trong giai đoạn chuyển đổi.
Để việc xóa bỏ thuế khoán thành công, cần có:
- Lộ trình triển khai phù hợp: Cần có lộ trình rõ ràng, từng bước, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý, công nghệ và thông tin tuyên truyền.
- Sự hỗ trợ toàn diện từ cơ quan quản lý: Cần có các chính sách hỗ trợ về đào tạo, tư vấn, cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán cho hộ kinh doanh, đặc biệt là các hộ nhỏ và siêu nhỏ.
- Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên: Cần có sự phối hợp giữa cơ quan thuế, các bộ ngành liên quan, các tổ chức xã hội và cộng đồng doanh nghiệp để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi.
Tóm lại, việc xóa bỏ thuế khoán là một bước đi cần thiết và đúng hướng để hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế, tạo môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch hơn. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự hỗ trợ tích cực từ các cơ quan quản lý, cũng như sự chủ động thích ứng của chính các hộ kinh doanh.
